آداب سفره هفت سین

آداب سفره هفت سین را از این سایت دریافت کنید.

بهترین هفت سین عید از نگاه آداب و سنن

نوروز نزدیک است و بسیاری از مردم در تکاپوی تهیه مقدماتی هستند که سنت و آداب نوروز را به جا می آورد. عید نوروز، ریشه‌ای باستانی دارد و حاکی از تمدنی چندین هزارساله

بهترین هفت سین عید از نگاه آداب و سنن

نوروز نزدیک است و بسیاری از مردم در تکاپوی تهیه مقدماتی هستند که سنت و آداب نوروز را به جا می آورد. عید نوروز، ریشه‌ای باستانی دارد و حاکی از تمدنی چندین هزارساله است. سفره هفت سین که نزد ایرانیان محبوبیت بسیار زیادی دارد، یکی از همین آداب و سنن به شمار می رود. سفره هفت سین، از مهم‌ترین آداب عید نوروز است.

بهترین هفت سین عید از نگاه آداب و سنن

تجلی سفره هفت سین درآداب باستانی نوروز

محمد علی دادخواه )پژوهشگر و محقق) در پژوهشی که با عنوان نوروز و فلسفه هفت سین به نگارش در آورده، درباره عید نوروز و سفره هفت سینش می نویسد: «عدد هفت برگزیده و مقدس است. در سفره نوروزی انتخاب این عدد بسیار قابل توجه است. ایرانیان باستان این عدد را با هفت امشاسپند یا هفت جاودانه مقدس ارتباط می دادند.

در نجوم عدد هفت، خانه آرزوهاست و رسیدن به امیدها را در خانه هفتم نوید می‌دهند.» علامه مجلسی می فرماید: «آسمان هفت طبقه و زمین هفت طبقه است و هفت ملک یا فرشته موکل برآنند و اگر موقع تحویل سال، هفت آیه از قرآن مجید را که باحرف سین شروع می‌شود بخوانند، آنان را از آفات زمینی و آسمانی محفوظ می دارند.» (1)

چیدن سفره هفت سین، یکی از مهم‌ترین آداب استقبال از سال نو به شمار می رود. مطابق آنچه در آیین باستانی آمده است، نچیدن سفره هفت سین مصادف است با نگون بختی و شوربختی اعضای یک خانواده.

پارچه سفره هفت سین معمولا سفید و تمیز بود که هفت نوع خوردنی که با حرف سین آغاز می‌شد بر روی آن چیده میشد که شامل: سیر، سرکه، سماق، سمنو، سبزه، سنجد و سیب بود و با اشیا و مواد دیگر تکمیل می گشت.

برای پارچه‌ی زیرین سفره‌ی هفت سین معمولاً از رنگ روشن استفاده می کنند.

آداب چیدن هفت سین

اما آداب چیدن از این قرار بود که ابتدا سفره را در محل مناسبی در بالاترین قسمت اتاق پهن می‎کردند و یک جلد کتاب مقدس (با توجه به اینکه عید نوروز عید ایرانیان است و مختص مسلمانان نیست، هر خانواده کتاب مقدس دین خود را بر سفره می‎گذاشت) در وسط سفره گذاشته، کاسه آب و یک گلاب پاش در دو طرف آن قرار داده، آیینه را در بالا و بشقابی آرد و نان بریده را در دو طرف آب و گلاب قرار داده و چهار گوشه سفره را با چهار شمعدان روشن می‌کردند که نشانه رحمت، گشاده دستی، روشنایی و خیر و برکت بود.

مواد هفت سین نیز بر روی سفره قرار داده می‌شد که نشان از برکت، سلامتی، زایش، زیبایی و شادابی داشتند. اسفند، برای رفع چشم زخم و شیرینی برای شیرین کامی بر سر سفره آورده می‎شد. یک کاسه آب که نارنجی در آن انداخته بودند هم جزو ضروریات سفره بود زیرا نام نارنج (نا-رنج) را به معنی بدون رنج معنا می‎کردند و حضور این میوه را دافع درد و رنج می‎دانستند (2).

از زمانی که خانواده با بهترین لباس‌های خود بر سر سفره گرد هم جمع می‌شدند، دیگر تمام حواس ها متوجه خیر خواهی و خوش اقبالی بود و همه باید با خلق خوش، ابروی گشاده و لبخند بر لب بر سر سفره می‌نشستند و همه گفتگوها درباره خیر و خوشی و ذکر و دعا برای رفع بیماری، روا شدن حاجت و دفع بلا باشد.

خواندن دعای یا مقلب القلوب و الابصار نیز بسیار مطلوب بوده است. با تحویل شدن سال و به صدا درآمدن توپ سال نو، همه به رو‌بوسی و تبریک سال نو مشغول می‌شدند، کام خود را شیرین کرده و به شادی می‌پرداختند.

جشن‎های متفاوت برای یک نوروز

هر چند عید نوروز، ریشه در باستان دارد اما نوع جشن گرفتن آن در شهرهای مختلف متفاوت است. به عنوان مثال در خراسان رضوی هفت سین و سیزده بدر جایگاه خاصی دارد و مردم با توجه به تعطیلات این روزها به آشتی و همدلی اهمیت ویژه‎ای می‎دهند.

هفت سین‌های مدرن و فانتزی، با رعایت اصالت قدیمی این روزها رواج یافته اند

در خراسان جنوبی، در نخستین روز فصل بهار یعنی نوروز، سفره‌ی هفت سین در خانه به سمت قبله پهن می‎شود. قرآن، آیینه و شمعدان، سرکه، سیر، سماق، سنجد، سیب، و سیاه دانه هفت سین انتخابی این سفره هستند.

در قزوین نیز مردم از اوایل اسفند و با خانه تکانی خود را براى استقبال از بهار آماده مى‌کنند. قزوینی‌ها با چیدن سفره‌هاى پارچه‌اى قلمکار و ظروف رنگارنگ بلوری، انواع شیرینى‌هاى خانگی، انجیر، آلبالوى خیس شده، نخود، کشمش و نقل و نوعى توت که با خمیر پودر پسته و بادام درست مى‌کنند، از مهمانان خود پذیرایی کرده و به آنها تخم‌مرغ رنگ شده (با پوست پیاز) هدیه مى‌‌دهند. در واقع سفره هفت سین آنها رنگ و لعاب بیشتری دارد (3).

مثال در رابطه با سفره هفت سین شهرهای مختلف، بسیار است. هر شهری می‌تواند دراین‌باره آداب و رسوم خود را داشته باشد.

نمادهای هفت سین

ایرانیان با فراهم کردن هفت سین به شماره هفت امشاسپند یا دوازده شماره مقدس برج‌ها، برای روز نخست بهار، وسایلی مانند آب و سبزه که نماد روشنایی و افزونی‌ست؛ آتشدان که نماد پایداری نوروگرماست، شیر که نماد نوزایی و رستاخیز و تولد دوباره است، تخم مرغ که نماد نژاد و نطفه محسوب می‌شود، آیینه که نماد شفافیت و صفا است، سنجد که نماد دلدادگی و زایش و باروری است، سیب که نماد رازوارگی عشق است، سکه تازه ضرب که نماد برکت و دارندگی ا‌ست، نارنج که نماد گوی زمین است و گل بید مشک که گل ویژه ی اسفند و نماد امشاسپند سپندارمز است را در سفره خود می‌گذاشتند.

گلاب، نان پخته شده از هفت حبوبات، خرما، پنیر، شکر، شاخه هایی از درخت مقدس انار، بید، زیتون، انجیر (در دسته‌های سه، هفت یا دوازده تایی) و کتاب مقدس، از وسایل دیگر مورد استفاده در سفره هفت سین بود.

برخی از منابع آورده اند که ایرانیان قبل از اسلام، سفره «هفت چین» داشته اند و هخامنشیان در نوروز در هفت ظرف چینی غذا می گذاشتند که به آن هفت چین یا هفت چیدنی می گفتند.

سفره ی هفت سین ایرانی، دارای نمادهایی زیبا و سمبل‌هایی پسندیده است

سبزه‌ای با جایگاه بالا

سبزه، کهن‌ترین و بارزترین نمادی است که بر سر سفره هفت سین قرار می‎دهیم. اهمیت این نماد به حدی است که در گذشته‌های دور و در ایران باستان، 25 روز مانده به پایان سال، دوازده ستون از خشت خام در میدان شهر می ساختند تا به نشانه ۱۲ ماه سال، بر روی هریک، دانه یا غله‌ای بکارند. گندم، جو، برنج، باقلا،  کاجیله (گیاهی از تیره‌ مرکبات) ، ارزن، ذرت، لوبیا، نخود، کنجد، عدس و ماش را بر روی هر یک از این ستون‌ها سبز می کردند. مردم در ششمین روز فروردین، شادی کنان این سبزه‌ها را می کندند و جشنی برپا می ساختند.

منبع مطلب : rasekhoon.net

آشنایی با آداب و رسوم سفره هفت سین

گروه فرهنگی: رسم گستراندن سفره «هفت‌سین» را باید از ناشناخته‌ترین و تغییریافته‌ترین آیین‌های ایرانی روزگار ما دانست.

تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۰۵ ساعت ۱۱:۵۳

کد مطلب : ۲۰۲۰۲۹

آشنایی با آداب و رسوم سفره هفت سین

گروه فرهنگی: رسم گستراندن سفره «هفت‌سین» را باید از ناشناخته‌ترین و تغییریافته‌ترین آیین‌های ایرانی روزگار ما دانست.

گزارش‌های زیادی دربارۀ چندوچون برگزاری‌ نوروز در مناطق مختلف و همۀ خرده آیین‌هایی که با خود به همراه دارد؛ وجود دارد، ولی پررنگ‌ترین آیین نوروزی ایران، یعنی سفرۀ هفت‌سین، هیچ‌گاه به درستی شناسایی نشده‌است. رسم است که مردم ایران قبل از تحویل سال نو سفره ویژه‌ای به نام هفت سین را درخانه‌های خود بگسترانند. این سفره معمولا از دو بخش تشکیل می‌شود. اقلام ضروری‌ای که باید حرف اول آنها با «سین» شروع شده‌باشد و اقلامی که ضرورت ندارد حتما حرف نخست آنها سین باشد.سنجد، سماق، سپند، سمنو، سیب، سکه، سیر، سرکه، سوزن، سنجاق و سبزه معمولا از اقلامی هستند که باید تعدادشان به عدد ۷ برسد. اما روی این سفره قرآن، آیینه، تنگ ماهی، آجیل، شمع، شیرینی، نقل و نبات و میوه هم می‌گذارند. اگرچه همه این اقلام از واجبات سفره نوروزی هستند، اما اغلب مردم روی سین تاکید بیشتری دارند و سعی می‌کنند حتما هفت‌سین سفره عید تکمیل شود.

گویا نخستین کسی که نامی از این سفره برده، «قاآنی»، شاعر عصر قاجار بوده است.«کمال‌الملک»، نقاش نام‌آور عصر قاجار تابلویی با عنوان «هفت‌سین» خلق کرد که در این اثر همه اجزای سفره هفت‌سین به جز تنگ ماهی به تصویر کشیده شده‌است. اما نخستین کسی که بر نام و نشان سفرۀ هفت‌سین درنگ کرده، شادروان «صادق هدایت» در کتاب نیرنگستان  بوده و در سراسر پیشینۀ ایران، هیچ نامی از هفت سین در میان نیامده است. بنابراین بیش از یکی دو سده‌ای نیست که این نام بر سر زبان ایرانیان(و باز نه همۀ ایشان) افتاده است. این سفره که پیش از آغاز سال یا پس از چهارشنبۀ سوری انداخته می‌شود و تا سیزدهم نوروز برپاست، با ۷ چیز که نامشان با سین آغاز می‌شود، آراسته می‌شود؛ سیب، سرکه، سکه، سنجاق، سبزه، سنجد و سماق یا سمنو، سبزی، سنگک و سپند. چنین  به نظرمی‌رسد که این آیین در هیچ جای این مرز و بوم، پیشینه‌ای ندارد و نامی از آن برده نشده‌است. در هیچ یک از یادداشت‌هایی که دانشمندان و نویسندگان ایران از جشن نوروز شاهان و دهقانان گزارش کرده‌اند تا روزگار قاجار، نمی‌توان نشانی از هفت‌سین در سفره‌های نوروزی یافت. خوشبختانه در بسیاری از گزارش‌های دور و نزدیک، به همۀ ریزه‌کاری‌های سفرۀ نوروزی یا خوان نوروزی پرداخته شده ولی هیچ‌گاه نامی از هفت‌سین نبوده است.پاره‌ای از چیزهایی که نامشان با «سین» آغاز می‌شود و بر این سفره می گذارند نیز هیچ بار نمادشناسی ندارند؛ همچون سنجاق که به راستی نمایندۀ چیزی فراتر از خود نیستند. نکته جالب‌تر اینجاست که برخی از واژگان مورد توجه در این سفره فارسی، ترکی و عربی هستند.

در سال‌های نزدیک، بسیاری کوشیده‌اند تا برای هریک از این سین‌ها فلسفه‌ای مطرح کنند و هریک را نشان چیزی بسازند. از این همه، شادروان «بهرام فره‌وشی»، به نادرستیِ این فلسفه‌بافی‌ها پی برده و ریشۀ هفت‌سین را برآمده از یک دگرگونی زبانی یافته‌است. به پندار وی، این سفره در آغاز، «هفت سینی» بوده‌است و ۷ خوراکی خوان نوروزی را بر هفت سینی می‌گذاشتند، کم‌کم و به نادرستی، این هفت سینی به هفت‌سین تغییر نام داد. این انگاره، گرچه گواهی بر نادرستی و بی‌ریشگی هفت سین (سرکه، سنجاق٬ سماق٬ ...) است، ولی پیشینۀ «هفت سینی» نیز چنان که باید و شاید، استوار نیست و جای درنگ دارد. در این گفتار می‌کوشیم تا نشانی‌های روشن، نمایان کنیم و ریشۀ هفت سین را در جایی دیگر بیابیم.

۷ از اعداد مقدس و مورد توجه در همه فرهنگ‌های جهانی است. این عدد در آیین‌هایی نوروزی بارها تکرار می‌شود. هفت سین، روشن کردن ۷ کپه آتش در چهارشنبه سوری، قاشق زنی بر در ۷ خانه، برداشتن هفت سنگ‌ریزه و پرت‌کردن آن در آب از آیین‌های نوروزی هستند که روی عدد ۷ در آنها تاکید ویژه شده‌است.اگرچه در سراسر فرهنگ جهان، بازتاب دارد ولی در اینجا باید آن را در پیوند با خدای ماه که نام دیگرش «سین» بوده است جست‌وجو کرد. شادروان«مهرداد بهار»، اسطوره شناس چنین آورده است: «هفت خدای بد»، دشمن خدای سین بودند، «هفت خدای خوب» به یاری سین برخاستند و راه رویارویی با هفت خدای بد، روشن کردن آتش بود. و شاید از همین روی است که در چهارشنبۀ پایان سال نیز ۷ کپۀ آتش روشن می‌کنند.

منبع مطلب : www.baharnews.ir